معرفی استاندارد ISO 21502:2020

استاندارد ISO 21502 که در سال 2020 منتشر شده است جایگزین استاندارد ISO21500:2012 شده است.

استاندارد ISO 21502 رویکرد روش محور (Practice-based) دارد و مجموعه ای از روش های مختلف را برای مدیریت پروژه، معرفی کرده است.

روش های معرفی شده توسط استاندارد ISO 21502 به دو بخش اصلی “روش های یکپارچه مدیریت پروژه” و “روش های مدیریت پروژه” تقسیم بندی شده اند.

“روش های یکپارچه مدیریت پروژه” (Integrated Project Management Practices) شامل هشت روش هستند که تشریح کننده مراحل مختلف قبل از شروع پروژه تا پس از پایان پروژه می باشند. “روش های یکپارچه مدیریت پروژه” به سوالات زیر پاسخ می دهند:

• چه فعالیت هایی باید قبل از آغاز پروژه انجام شوند؟
• چگونه باید پروژه را آغاز کرد؟
• چگونه باید بر پروژه نظارت کرد؟
• چگونه باید پروژه را هدایت کرد؟
• چگونه باید پروژه را کنترل کرد؟
• چگونه باید مدیریت تحویل را انجام داد؟
• چگونه باید پروژه را خاتمه داد؟
• چه فعالیت هایی باید پس از پایان پروژه انجام شوند؟

“روش های مدیریت پروژه” (Management Practices for a Project) شامل هفده روش هستند که تشریح کننده موضوعات مهم در مدیریت پروژه می باشند. این روش ها علاوه بر تشریح موضوعات متداول در مدیریت پروژه مانند ذینفعان، محدوده، زمان، هزینه، کیفیت، ارتباطات، ریسک، کنترل تغییرات، تدارکات و دروس آموخته شده به تشریح موضوعات دیگری از جمله برنامه ریزی، تغییرات سازمانی و اجتماعی، گزارش دهی، اطلاعات، مسائل و منافع نیز پرداخته اند.

یکی از ویژگی های برجسته دیگر استاندارد ISO 21502 ، تعریف نقاط تصمیم گیری در هر یک از فازهای مهم پروژه می باشد، که بهره گیری از این رویکرد می تواند شانس موفقیت پروژه را به طور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.

در مجموع می توان گفت استاندارد ISO 21502 نسبت به استاندارد قبلی، رویکردی جامع تر دارد و سعی کرده است تا ابعاد مختلف مدیریت پروژه را به صورت تفصیلی تر و در عین حال یکپارچه تر مورد توجه قرار دهد.

قابلیت پیاده سازی استاندارد ISO 21502

با توجه به رویکرد کاربردی و عملی استاندارد ISO 21502، از این استاندارد می توان به عنوان مبنایی برای طرح ریزی و پیاده سازی نظام مدیریت پروژه در سازمان های پروژه محور استفاده کرد. همچنین امکان اخذ گواهینامه ISO 21502 برای سازمان ها در ایران از شرکت های گواهی دهنده (CB: Certification Body) وجود دارد.

البته باید توجه داشت که طرح ریزی و پیاده سازی اثربخش نظام مدیریت پروژه در یک سازمان، مستلزم داشتن تجربه فراوان و بومی سازی مناسب مفاهیم این استاندارد با شرایط خاص و پیچیدگی های منحصر به فرد هر سازمان می باشد.

ارتباط استاندارد ISO 21502 و استاندارد PMBOK

آخرین ویرایش استاندارد PMBOK ویرایش هفتم آن است که در سال 2021 منتشر شده است (مقاله معرفی PMBOK7 را ببینید)

استاندارد PMBOK7 12 اصل و 8 حوزه عملکردی را برای مدیریت پروژه معرفی می کند. این اصول و حوزه های عملکردی به مثابه یک راهنمای کلی برای طرح ریزی و پیاده سازی نظام مدیریت پروژه در سازمان و پروژه ها عمل می کنند.

در عمل می توان روش های تشریح شده در استاندارد ISO 21502  (“روش های یکپارچه مدیریت پروژه” و “روش های مدیریت پروژه”) را در راستای اصول و حوزه های عملکردی تشریح شده در PMBOK7 طرح ریزی شده و پیاده سازی شوند.

PMBOK7 را می توان چتری تصور کرد که در ذیل آن می توان روش های تشریح شده در استاندارد ISO 21502  را برای سازمان و پروژه ها طرح ریزی و پیاده سازی کرد.