مفاهیم کاربردی مدیریت پروژه
ذینفعان (Stakeholders) پروژه چه کسانی هستند؟
ذینفعان پروژه تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که به شکلی بر شروع، اجرا یا بهره برداری از پروژه تأثیر می گذارند و یا از آن تأثیر می پذیرند.
به عنوان نمونه افراد و سازمان هایی که در اجرای پروژه حضور دارند مانند کارفرمای پروژه، مهندس مشاور، پیمانکار، تأمین کنندگان کالاها، شرکت های بازرسی فنی، پیمانکاران جزء ذینفعان پروژه محسوب می شوند.
علاوه بر این سازمان ها و نهادهای قانونی تأثیر گذار بر پروژه مانند سازمان محیط زیست، استانداری، شهرداری، اداره کار و سازمان تأمین اجتماعی نیز جزء ذینفعان پروژه محسوب می شوند.
حتی افراد و سازمان هایی که در پروژه مشارکتی ندارند اما اجرا و بهره برداری از پروژه بر علائق، شرایط زندگی و یا کسب و کار آن ها تأثیر گذار است جزئی از مجموعه ذینفعان محسوب می شوند. با این تعریف وقتی اجرای پروژه های ملی در سطح شهر، استان یا کشور مورد نظر باشد، طبیعی است که همگی اقشار جامعه به نحوی در آن ذینفع هستند و لازم است هدف ها و ویژگی های پروژه به صورتی شفاف و قابل درک برای آن ها تعریف شود.
به طور کلی موفقیت هر پروژه ای با مدیریت ذینفعان آن پروژه گره خورده است.
از دیدگاه اغلب استاندارهای مدیریت پروژه مانند PMBOK, ISO21500, PRINCE2 مدیریت ذینفعان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
به طور کلی مدیریت ذینفعان شامل موارد زیر است:
- شناسایی ذینفعان: لازم است تا تمامی ذینفعان پروژه شامل ذینفعان اصلی و فرعی برون سازمان و درون سازمانی شناسایی شوند ممکن است برای پروژه های بزرگ ده ها ذینفع شناسایی شود
- شناسایی الزامات (خواسته و انتظارات) ذینفعان: الزامات تمام ذینفعان شناسایی شده باید استخراج شوند خواسته و انتظارات ذینفعان گاهی بار قانونی دارد مانند الزامات سازمان محیط زیست یا الزامات سازمان تأمین اجتماعی و گاهی این الزامات نیازمندی ها و درخواست های ذینفعان از پروژه است مانند ایجاد رونق اقتصادی برای ساکنین بومی یک شهرستان محروم که در اطراف پروژه
- مدیریت تاثیرات ذینفعان در پروژه: مدیر پروژه و سایر اعضای تیم مدیریت پروژه باید تمامی تلاش خود را به عمل آورند تا بتوانند تاثیرات ذینفعان را از طریق برقراری ارتباطات موثر و تعامل سازنده با ایشان مدیریت کنند مطلوب آن است که ذینفعان کلیدی پروژه (مانند کارفرما، مشاور، پیمانکار، تأمین کننده کالا و غیره) از پروژه رضایت داشته باشند اما کسب رضایت تمامی ذنفعان پروژه غیر ممکن است چرا که خواسته ها و انتظارات آنها ممکن است با یکدیگر در تضاد باشد.
نویسندگان :
رضا آتش فراز
